Đền La Tiến toạ lạc tại thôn La Tiến, xã Nguyên Hoà, huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên. Đền có mặt tiền hướng Đông Nam, phía trước là dòng sông Luộc và bến phà La Tiến nối liền giữa 2 tỉnh Hưng Yên - Thái Bình. Đền nằm sát dưới cây đa cổ thụ, nơi mà cách đây hơn 65 năm về trước bọn Thực dân Pháp đã xây dựng một Bốt khét tiếng tàn ác án ngữ phía Nam khu vực tỉnh Hưng Yên, phía Bắc tỉnh Thái Bình, phía Tây tỉnh Hải Dương, nhằm ngăn chặn sự chi viện của ta về sức người, sức của, vũ khí, súng đạn, lương thực, thực phẩm từ Hà Nội, Hải Phòng, Thái Bình, Hải Dương và đàn áp phong trào cách mạng của quân, dân Phù Cừ và các vùng lân cận.
Bên cạnh Đền là Cây đa La Tiến nơi địch đóng bốt, bia căm thù còn đó đã khắc ghi 1.145 chiến sỹ, đồng bào ta bị địch sát hại, trong đó có 121 người con của quê hương Nguyên Hoà. Sau hoà bình lập lại, năm 1956 thể theo nguyện vọng của cán bộ, đảng viên và nhân dân trong huyện được sự nhất trí của các cấp có thẩm quyền, UBND xã Nguyên Hoà đã xây dựng “Bia căm thù” để khắc ghi tội ác của thực dân Pháp và bè lũ tay sai. Đồng thời ghi nhớ công lao to lớn của các anh hùng liệt sỹ, đồng chí, đồng bào ta đã anh dũng hy sinh vì nền độc lập tự do của tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân.
Đền La Tiến được xây dựng mới theo kiến trúc truyền thống kết hợp với kỹ thuật xây dựng hiện đại bên cạnh cây đa cổ thụ. Ngôi đền có kết cấu vững chắc, kiên cố với hệ thống cột và mái đổ bằng bê tông cốt thép, đền có kết cấu kiểu chữ Đinh gồm 3 gian tiền tế và 1 gian hậu cung. Tiền tế được xây kiểu tường hồi bít đốc mái lợp ngói ta, giữa đường bờ nóc đắp hình cuốn thư và ghi 3 chữ “La Tiến từ” (tức Đền La Tiến). Hai đầu bờ nóc là hai đầu kìm và 2 đầu vuông thót đáy, trên đầu vuông có đắp hình nậm rượu, đường bơ dải xây kiểu giật cấp, cuối đường bờ dải là 2 cột trụ kiểu, đỉnh cột đắp đôi nghê chầu vào, các ô lồng đèn trang trí hình tứ linh.
Tại gian giữa tiền tế là ban thờ vong linh các anh hùng liệt sỹ, chiến sỹ cách mạng, đồng chí và đồng bào ta bị địch giết hại tại Bốt và cây đa La Tiến từ năm 1950 đến 1954, phía trên ban thờ là bức đại tự “Vị quốc quên thân” (Tức vì nước quên thân) và cửa võng sơn son thiếp vàng, chạm đề tài hổ phù ở chính giữa và 2 bên là tứ linh. Gian bên phải tiền tế là Ban thờ Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, phía trên ban thờ, là bức cửa võng sơn son thiếp vàng, chạm đề tài phù dung chim trĩ, phía dưới là nhang án thờ, được chia làm nhiều ô trang trí tỉ mỉ, trên nhang án là bài vị của Đức Thánh Trần. Gian bên trái tiền tế là ban thờ bái vọng Thành Hoàng Làng, ngai và bài vị của Thần được đặt trên nhang án sơn son thiếp vàng. Tiếp sau tiền tế là hậu cung, tại đây có bài trí một nhang án bằng đá, 3 mặt trạm khắc tỉ mỉ, chau chuốt đề tài Hoa Sen và lá đề hoa thị. Trên nhang án là tượng Hồ Chí Minh được toạ lạc trong tư thế ngồi làm từ chất liệu đồng do nhà tài trợ cung tiến.
Trong khuôn viên Đền có 5 đôi câu đối với nội dung thể hiện rõ tinh thần anh hùng, bất khuất của chiến sĩ, đồng bào ta đã anh dũng hi sinh tại nơi đây như: “Sống giết gian, trừ ác hết lòng cứu nước - Chết ban phúc tiêu tai gắng sức phù dân; Đền liệt sỹ người hiền đến viếng -Cửa anh hùng khách quý dâng hương; Đạo làm người rực sáng ngàn thu - Gương tuổi trẻ soi dài muôn dặm; Lấy độc lập tự do là quý - Coi sơn hà, xã tắc là thiêng; Nước sông Luộc sục sôi dòng huyết hận - Trời Phù Cừ cao vút khí anh linh”…
Nhìn chung, Đền La Tiến là công trình mới được xây dựng, nên mang đậm nét phong cách kiến trúc mới, nơi đây chứa đựng ý nghĩa lịch sử văn hoá tâm linh sâu sa. Đây là nơi tưởng niệm thể hiện tấm lòng tri ân, sự thành kính của thế hệ hôm nay, đối với các anh hùng liệt sỹ, chiến sỹ cách mạng, đồng chí, đồng bào ta đã bị kẻ thù giết hại.
Từ các giá trị thực tế và ý nghĩa lịch sử của di tích, qua khảo sát của các cơ quan chức năng, ngày 18/11/2015 Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ký Quyết định số 4007/QĐ - BVHTTDL xếp hạng Cây Đa và đền La Tiến là di tích lịch sử quốc gia.
VT